Napędy 4x4 - podstawowe rodzaje

W autach z napędem na jedną oś moment ze skrzyni biegów przenoszony jest dalej na koła tylko za pośrednictwem przekładni głównej. Problemy zaczynają się w momencie, gdy należy przekazać napęd na więcej niż jedną oś. Aby tego dokonać, stosuje się skrzynie rozdzielcze. Samochody terenowe potrzebują nie tylko napędu na wszystkie koła. W celu lepszego wykorzystania momentu obrotowego silnika oraz polepszenia właściwości jezdnych w terenie w skrzyni rozdzielczej znajduje się również dodatkowa przekładnia redukcyjna - tzw. reduktor.

Podział układów napędowych ze względu na rozdział momentu:

- dołączany ręcznie (2x4/4x4) – umożliwia ręczne dołączanie przedniego napędu. To klasyczne terenowo-użytkowe rozwiązanie, niezawodne i doceniane przez off-roaderów
- stały, symetryczny (4WD) – posiada trzy mechanizmy różnicowe;
- stały, aktywny (DCCD, xDrive, ACD, ATS) – posiada regulowane mechanicznie bądź elektronicznie mechanizmy różnicowe
- stały, z aktywną blokadą (Quadra-Trac Active 4WD, Quadra-Drive Active 4WD, Terrain Response) – posiada układ umożliwiający precyzyjniejszy rozdział momentu na osie,a nawet na poszczególne koła
- okresowo dołączany (TOD, Quadra-Trac, Quadra-Drive, VCU, Haldex, Select 4WDrive) – napęd na wszystkie koła jest automatycznie włączany w zależności od wielu czynników: warunków drogowych, ustawienia napędu i danych z silnika.

Oznaczenia wyboru trybu pracy napędów w samochodach terenowych:

2H – napęd tylko na tylne koła (bądz przednie, w zależności od auta), przełożenie drogowe (High)
4H – napęd na cztery koła, przełożenie drogowe
N – położenie neutralne
4L – napęd na cztery koła i przełożenie terenowe (Low - tzw. reduktor).

Przełożenie terenowe pozwala zwielokrotnić siłę napędową na kołach (kosztem szybkości jazdy), co się przydaje w trudnych warunkach terenowych. Zaletami tego typu reduktorów jest ich prosta, trwała konstrukcja oraz duża wytrzymałość mechaniczna.
Wersją rozwojową tego rodzaju reduktorów są modele, w których zastosowano centralny mechanizm różnicowy. Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwe stało się uzyskanie stałego napędu na cztery koła, a w celu zapewnienia odpowiednich właściwości jezdnych możliwe jest blokowanie tego mechanizmu.

Ze względu na ograniczone zastosowania off-roadowe większości współczesnych pojazdów producenci preferują rozwiązania automatycznego dostarczenia momentu obrotowego do kół drugiej z osi. Znanym rozwiązaniem jest sprzęgło wiskotyczne, czasami zwane też sprzęgłem lepkościowym.

Zobacz także