Okrągła rocznica. Pamiętasz Syrenę?

30 czerwca minęło równe trzydzieści lat, od czasu, gdy z Fabryki Samochodów Osobowych w Bielsku Białej wyjechała ostatnia Syrena.

To jedyne, opracowane w całości przez polskich inżynierów, popularne auto osobowe. Decyzja o jego opracowaniu zapadła w 1953 roku na szczeblu centralnym - podjęto ją na prezydium rządu.

Auto - jak na ówczesne standardy - mogło się pochwalić nowoczesną budową. Wprawdzie nadwozie - w pierwszych egzemplarzach osadzane na drewnianym szkielecie - przytwierdzone było do ramy, ale napęd przenoszony był na koła przedniej osi. Źródłem mocy był początkowo dwucylindrowy silnik S-14 o pojemności 690 centymetrów sześciennych opracowany przez Fryderyka Bluemke z myślą o napędzie... motopompy.

Prototyp Syreny zaprezentowano w 1955 roku na Międzynarodowych Targach Poznańskich. Pierwsze egzemplarze - model oznaczony jako Syrena 100 - trafiły do produkcji w marcu 1957 roku. Mało kto wie, że nadwozia pierwszych aut wykonywane były ręcznie z wykorzystaniem cementowo-asfaltowych form. Pracownicy blacharni przy użyciu młotków nadawali blachom odpowiednie kształty. Dopiero w 1958 roku uruchomiono w FSO tłocznię, która zajęła się wykonywaniem elementów karoserii.

By zmniejszyć koszty produkcji, pierwsze Syreny miały szereg elementów wyposażenia zapożyczonych z produkowanej na radzieckiej licencji Warszawy. Wspólne były m.in pompa i bębny hamulcowe, czy przekładnia kierownicza.

Ważną datą w historii Syreny był rok 1972, gdy do produkcji wprowadzono gruntownie zmodernizowaną wersję 105. Auto wyposażono w nowy, trzycylindrowy silnik, drzwi, których zawiasy zamocowano na słupku A (wcześniej stosowane były tzw. "kurołapki", czyli drzwi zamocowane do słupków środkowych) czy klamki zewnętrzne z Polskiego Fiata 125p. Wtedy również przeniesiono produkcję Syreny z FSO na Żeraniu do Fabryki Samochodów Małolitrażowych w Bielski Białej. W 1975 roku auto otrzymało również dwuobwodowy układ hamulcowy, pojawiła się też wersja Lux z lewarkiem zmiany biegów zamontowanym w podłodze.

Ostatnia Syrena zjechała z taśmy montażowej FSM 30. czerwca 1983 rok, w 26 lat po rozpoczęciu produkcji modelu Syrena 100. Samochód nigdy nie doczekał się następcy.